Najstarsza wzmianka o Rosochatem Kościelnem znajduje się w Metryce Koronnej i pochodzi z około 1414 roku, dotyczy ona nadania 60 włók ziemi Janowi i Jakubowi z Kleczkowa w Rosochatem nad rzeką Wielki Brok przez księcia Janusza Starszego. W 1421 roku wymieniony jest ponownie Jakub z Rosochatego, prawdopodobnie ten, który poprzednio zwany był Jakubem z Kleczkowa, jak również w latach 1414 - 1425 Jan z Rosochatego, obaj w związku z uzyskaniem od księcia po 10 włok ziemi. Wreszcie w 1446 roku pojawiają się zapiski o Rastoldzie i Mikołaju z Rosochatego, synach Jakuba.

Nazwa Rosochate jest prawdopodobnie związana z topografią terenu.

Założyciele wsi Rosochate Jakub i Jan z Kleczkowa ufundowali w około 1420 roku drewniany kościół, a w związku z tym została utworzona parafia w Rosochatem, której istnienie potwierdzone zostało w 1458 roku. Obecny kościół zbudowano z funduszy księżnej mazowieckiej, nad którym prace rozpoczęto około 1527 roku, a ukończono przed 1546 rokiem. Blisko 600 lat temu – murowany kościół wzniósł pleban Serafin Świerżowski, co poświadcza tablica z białego marmuru umieszczona w północnej ścianie prezbiterium nad wejściem do zakrystii.

Przy udziale plebana Świerżowskiego murowany dzisiejszy kościół w Rosochatem Kościelnem otrzymał swą późnogotycką formę.

Parafia Rosochate Kościelne szczyci się także najstarszą w województwie podlaskim, usytuowaną tuż przy kościele parafialnym, drewnianą dzwonnicą. Choć stan dzwonnicy nie jest najlepszy to i tak jest ona chlubą parafian.

Obecnie do Rosochatego przyjeżdżają, wycieczki by nacieszyć oko tak unikalnymi zabytkami architektury. W Rosochatem Kościelnem jest jeszcze jedno miejsce, które cieszy się zainteresowaniem turystów, czy też prasy, a mianowicie pomnik Napoleona Bonaparte, usytuowany na końcu ulicy Kościelnej (jadąc w kierunku wsi Rosochate Nartółty). Pomnik Napoleona wielkości „porównywalnej ze wzrostem generała :-)” osnuty jest rosochacką legendą.

Rosochate w mediach:

Warto zobaczyć: Zabytkowe dzwonnica, wnętrza kościoła oraz plebania zyskały nowe życie!

Warto zobaczyć: Polska niezwykła

Warto zobaczyć: Kościół Rosochate

Warto zobaczyć: Ciekawe Podlasie

Nasza „Rosochatka”

 

Każdy zakątek naszego kraju, okolica, miasto, miasteczko, wieś ma swoją bardzo bogatą i niepowtarzalną historię. Takim miejscem jest miejscowość Rosochate Kościelne położone na terenie Gminy Czyżew, na Podlasiu. Podlasie różniło się od innych ziem polskich między innymi ukształtowaniem powierzchni. To miejsce, gdzie rozległe bory i bezdrożne trzęsawiska przecinały rzeki Biebrza – Narew – Bug. Były one niegdyś królestwem dla żubrów, łosi, niedźwiedzi i rajem dla różnorodnego ptactwa. Rzeki płyną jak płynęły. Pozostałości borów mamy do dziś. Stąd też prawdopodobnie wywodzi się nazwa krainy geograficznej „Podlasie”.

            Skąd wywodzi się nazwa Rosochate? Różne krążyły opowieści. Jedni twierdzili, że rosły tu niegdyś rosochate wierzby, drudzy to łączyli z nazwiskiem dwóch braci Jana i Jakuba Rosochackich.

Co znaczy określenie „rosochate wierzby”? Trudno wytłumaczyć. Wydaje mi się, że były one duże, z ogromną ilością zwisających w dół gałęzi (dziś powiedzielibyśmy płaczące wierzby). Być może rosły one w dolinach, być może na małych wzniesieniach lub pagórkach. Dziś wierzby rosną w kilku miejscach, jest ich niewiele, jest też ulica Wierzbowa.

Przez wieś Rosochate przepływała niegdyś rzeka, którą nazywano Wielki Brok. Dzieliła ona miejscowość na dwie części. Dzisiaj rzeka ta płynie tak jak dawniej płynęła, wszyscy nazywają ją Brok. Mieszkańcy zaś z jednej strony rzeki mówią o drugiej części wsi „zawodzie”.

Dawno, dawno temu dwaj bracia Jan i Jakub Rosochaccy otrzymali od księcia po 10 włók ziemi, osiedlili się zakładając wieś Rosochate. Około 1420 roku ufundowali drewniany kościół, a w związku z tym została utworzona parafia. Obecny kościół murowany zbudowano około 600 lat temu za staraniem plebana Serafina Świerżowskiego. Kościół otrzymał swą późnogotycką formę. Parafia Rosochate Kościelne szczyci się także najstarszą w województwie podlaskim dzwonnicą. Kościół i dzwonnica są unikalnymi zabytkami architektury.

Mając na uwadze nazwę miejscowości przypuszcza się, że prawdopodobnie związana jest ona z topografią terenu tak jak w przypadku nazwy „Podlasie”.

Rosochate Kościelne to po Czyżewie największa miejscowość w gminie. Mieszkańcy tej wsi to rolnicy, rozmiłowani od pokoleń pracą na tzw. ojcowiźnie. Od dawien dawna byli pracowici, oszczędni, zaradni, dbali o swoje rodziny, dobytek i zagrody. Swoje dzieci posyłali do istniejącej już od 1850 roku szkoły. Na kartach historii szkoły miłą pamięcią zapisał się nauczyciel o nazwisku Ufnal, którego cenili i szanowali.

W Rosochatem Kościelnem jest miejsce osnute legendą, o którym warto wspomnieć, mianowicie pomnik Napoleona Bonaparte wielkości „porównywalnej ze wzrostem generała”. Prawdopodobnie przez Rosochate przechodziły niektóre oddziały napoleońskie w 1812 roku (wojna Napoleona z Rosją). Są to jednak przypuszczenia.

Wydarzenia historyczne takie jak I wojna światowa, II wojna światowa doświadczyły mieszkańców bardzo boleśnie. Naszej miejscowości nie omijały także kataklizmy. Ciężka praca, głęboka wiara, modlitwa, sprawiły że przetrwali wszelkie trudności.

Elżbieta Szulborska